Kraina Wielkich Jezior Mazurskich to jeden z najatrakcyjniejszych krajobrazowo i turystycznie regionów Polski, a Gmina Ruciane-Nida to jedno z najbardziej urokliwych i malowniczych zakątków Mazur.
Unikalną cechą miasta Ruciane-Nida i noszącej tę samą nazwę gminy są: wszechobecne lasy i woda. Tereny leśne zajmują blisko 75% powierzchni gminy, zaś jeziora i rzeki to prawie 10%. Lasy Puszczy Piskiej otaczają ze wszystkich stron osady i nieliczne grunty rolne. To wielkie bogactwo przyrody sprzyja nie tylko pozyskiwaniu drewna, ale także ochronie zasobów o szczególnym znaczeniu przyrodniczym. Utworzenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego, licznych rezerwatów, w tym biosfery, pomników przyrody oraz ochrona obszarów Natura 2000 to liczne formy ochrony wprowadzone na terenie gminy w celu zachowania cennych przyrodniczo zasobów.
Las odegrał dużą rolę w rozwoju gospodarczym gminy. W związku z możliwością pozyskiwania dobrej jakości surowca z pobliskich lasów, już od połowy XIX wieku prężnie rozwijał się tu przemysł tartaczny. Kamieniem milowym w rozwoju Rucianego na początku XX wieku było objęcie,rozbudowa i wyposażenie w nowoczesne maszyny tartaku firmy Edward Lehmann przez Richarda Andersa, zwanego wschodniopruskim królem drewna. Tartak był rozbudowywany do lat 30-tych XX wieku i stał się jednym
z najnowocześniejszych w całych Niemczech. Innym ważnym wydarzeniem dla rozwoju gospodarczego gminy było powstanie w latach 50-tych XX wieku Zakładu Płyt Pilśniowych i Wiórowych w Nidzie. Żadne z tych dwóch przedsiębiorstw już nie funkcjonuje, a wiodącą gałęzią gospodarczą w gminie jest turystyka.
Patrząc na mapę można odnieść wrażenie, że teren gminy Ruciane-Nida jest przecięty na pół błękitną wstęgą jezior. Jezioro Nidzkie, Jezioro Guzianka Wielka, Jezioro Guzianka Mała i Jezioro Bełdany tworzą wodną autostradę, która jest częścią ciągnącego się aż do Węgorzewa szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Atrakcją tego szlaku są dwie śluzy umożliwiające przeprawę z Jeziora Guzianka Mała na Jezioro Bełdany. Starsza śluza została zbudowana jeszcze w XIX wieku, zaś nowszą oddano do użytku w 2020 roku. Północno-wschodni kraniec gminy styka się z największym jeziorem w Polsce – Jeziorem Śniardwy. Przez gminę Ruciane-Nida przepływają też dwie malownicze rzeki: Nidka i Krutynia zwana „Polską Amazonką”. Rzeki te odznaczają się wspaniałymi warunkami do spływów kajakami i łodziami.
Bogactwo jezior i dostęp do szlaku wodnego Wielkich Jezior Mazurskich sprzyja powstawaniu licznych portów i przystani, których w obrębie gminy Ruciane-Nida jest już kilkanaście. Największy z nich znajduje się w centrum Rucianego, skąd można odbyć rejs statkiem pasażerskim zarówno po Jeziorze Nidzkim, jak i do Mikołajek, Giżycka, czy odległego Węgorzewa.
Miejscem, które łączy bogactwo przyrodnicze wody i lasów jest Półwysep Popielniański. Ten, otoczony od wschodu Jeziorem Śniardwy, od zachodu Jeziorem Bełdany
i porośnięty lasem, ląd jest domem dziko żyjących tabunów Konika Polskiego. Przodkami tych koni były tarpany, które do końca XVII wieku zamieszkiwały lesiste obszary wschodniej Polski, Litwy i Prus. Obecnie w Popielnie prowadzona jest hodowla zachowawczą Konika Polskiego, dlatego przemierzając drogę z Wejsun w kierunku Wierzby, możemy natknąć się na tych osobliwych mieszkańców lasu. Inną osobliwością Półwyspu Popielniańskiego jest prom umożliwiający przeprawę przez Jezioro Bełdany. Przeprawa ta jest dużym udogodnieniem dla turystów, zwłaszcza przemierzających Mazury na rowerach, gdyż skraca drogę do Mikołajek.