Fot. Adobe Stock

Od 1 lipca 2028 wprowadza się zakaz palenia w kotłach i piecach spełniających wymogi emisyjne klas 3. i 4.  Zarząd województwa przygotował projekty tzw. Uchwał antysmogowych.

Uchwały dotyczą miast i terenów wiejskich. Zakładają ona całkowity zakaz używania w piecach tzw. paliw stałych, czyli węgla i drewna. Różny jest natomiast czas wejścia
w życie tego zakazu – w przypadku miast miałby to być rok 2030, w przypadku obszarów wiejskich – 2035.

Te regulacje mają służyć poprawie jakości powietrza w regionie.

Początek sezonu grzewczego to szczególnie dla miast początek sezonu smogowego. Ogrzewanie domów słabej jakości węglem, spalanie śmieci, przestarzałe piece są składową tego problemu.

Walka o czyste powietrze w gminie, województwie jak i w kraju przybrała kilka lat temu formę miejscowego prawa. Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego proceduje nad tzw. uchwałą antysmogową. Uchwała z jednej strony określiła katalog niedozwolonych paliw, a z drugiej wprowadziła harmonogram likwidacji pieców na węgiel. Na jej mocy od wskazanego terminu obowiązywać będzie zakaz palenia w kotłach niespełniających określonych wymogów

Właściciele budynków, którzy nadal będą ich używać muszą liczyć się z surowymi karami, bowiem po tej dacie używanie zabronionych uchwałą kotłów stanie się wykroczeniem z art. 334 Prawa ochrony środowiska.

Policjanci, strażnicy gminni i inspektorzy ochrony środowiska będą mogli nakładać mandaty za niestosowanie się do zakazu, a upoważnieni pracownicy prezydentów, wójtów, burmistrzów kierować do sądów wnioski o ukaranie grzywną.

Warmińsko-mazurskie obok podlaskiego jest ostatnim województwem, w którym nie funkcjonowały do tej pory uchwały antysmogowe. 

„Uchwały antysmogowe” dla obszarów miast województwa warmińsko-mazurskiego/ oraz dla obszarów poza miastami - założenia:

• Od dnia wejścia w życie uchwały:

zakaz stosowania we wszystkich instalacjach, niezależnie od posiadania prawa własności użytkowanej instalacji, spalania paliw stałych najgorszej jakości, zakazanych w przepisach prawa, tj.:
- węgla brunatnego,
- mułów węglowych,
- flotokoncentratów,
- dowolnych mieszanin paliw zawierających mniej niż 85% węgla kamiennego,
- niespełniających wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu Ministra Energii z dnia 27 września 2018 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych,
- niesortowanych,
- dla których nie wystawiono wymaganego świadectwa jakości
oraz
- paliw zawierających biomasę stałą o wilgotności powyżej 20%.

• W przypadku dostępności sieci ciepłowniczej lub gazowej lub/i technicznych i ekonomicznych możliwości podłączenia do tych sieci:

Właściciele instalacji zamontowanych i użytkowanych przed dniem wejścia w życie uchwały,
- od 1 sierpnia 2027 r. (2029 r. dla obszarów poza miastami) dla kotłów poniżej klasy 3 (pozaklasowe „kopciuchy”)
- od 1 sierpnia 2029 r. (2032 r. dla obszarów poza miastami) dla kotłów klasy 3 i 4
- od 1 stycznia 2030 r. (2035 r. dla obszarów poza miastami) dla kotłów klasy 5 (dot. paliw węglowych, zgodnie z PEP2040)
- od dnia wyłączenia z eksploatacji dla kotłów klasy 5 (dot. biomasy stałej drzewnej) zobowiązani będą do stosowania:
- paliwa gazowego,       
- gazu płynnego LPG,                   
- lekkiego oleju opałowego.

Tzn., że po tych terminach można:

• podłączyć się do sieci ciepłowniczej lub
• zamontować i użytkować wyłącznie instalację gazową lub olejową na ww. paliwa lub
• stosować odnawialne źródła energii (np. pompy ciepła, fotowoltaika).

W przypadku obecnie użytkowanych instalacji spełniających wymagania ekoprojektu i rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe (zwanym dalej rozporządzeniem MRiF) możliwe jest stosowanie biomasy stałej pochodzenia drzewnego o wilgotności poniżej lub równej 20% do dnia wyłączenia tej instalacji z eksploatacji, natomiast spalanie w nich węgla kamiennego i paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem węgla możliwe jest do dnia 31 grudnia 2029 r. (2034 r. dla obszarów poza miastami).

Dopuszcza się w miejscowych ogrzewaczach pomieszczeń (np. kominkach) niespełniających wymagań ekoprojektu spalanie biomasy stałej pochodzenia drzewnego o wilgotności poniżej lub równej 20% do dnia 31 lipca 2029 r. (2032 r. dla obszarów poza miastami), a w spełniających wymagania ekoprojektu dopuszcza się spalanie bez ograniczeń czasowych.

Właściciele instalacji oddanych do eksploatacji po dniu wejścia w życie uchwały, dla których w dniu wejścia w życie uchwały nie było ostatecznej decyzji pozwolenia na budowę lub zgłoszenia robót budowlanych lub organ wniósł sprzeciw (a tym samym nie były w trakcie montażu), od dnia wejścia w życie uchwały, zobowiązani będą do stosowania wyłącznie:
- paliwa gazowego,
- gazu płynnego LPG,
- lekkiego oleju opałowego.

Tzn.: mają obowiązek:

• podłączyć się do sieci ciepłowniczej lub
• zamontować i użytkować wyłącznie instalację gazową lub olejową na ww. paliwa lub
• stosować odnawialne źródła energii (np. pompy ciepła, fotowoltaika).

Wyjątek: Powyższy nakaz nie obowiązuje instalacji nowych, które w dniu wejścia w życie uchwały, będą już w trakcie montażu lub których montaż jest planowany, bo decyzja o pozwoleniu na budowę stała się ostateczna lub dokonano zgłoszenia robót budowlanych, a właściwy organ nie wniósł sprzeciwu przed wejściem w życie uchwały. Dla tych instalacji warunki i terminy obowiązują odpowiednio jak dla ww. instalacji zamontowanych i użytkowanych przed dniem wejścia w życie uchwały.

• W przypadku braku sieci lub braku możliwości technicznych i ekonomicznych podłączenia do sieci ciepłowniczej lub gazowej:

po wejściu w życie uchwały właściciele instalacji (pozaklasowej lub 3/4/5 klasy), w momencie zakończenia żywotności tej instalacji będą mogli spalać paliwa stałe (węgiel kamienny do dnia 31 grudnia 2029 r. (2034 r. dla obszarów poza miastami), natomiast biomasę drzewną o wilgotności poniżej lub równej 20% - bezterminowo) pod warunkiem zamontowania instalacji spełniającej wymogi ekoprojektu lub rozporządzenia MRiF.

• W przypadku zapewnienia przez operatorów sieci ciepłowniczej lub gazowej, po wejściu w życie uchwały, dostępu do tych sieci lub zaistnieje możliwość techniczna i opłacalność ekonomiczna podłączenia instalacji do istniejącej sieci:

instalacje oddane do eksploatacji przed dniem wejścia w życie uchwały tj.:
- poniżej klasy 3 (bezklasowe „kopciuchy”);
- klasy 3 i 4;
mogą być eksploatowane przez okres nie dłuższy niż 10 lat od daty zapewnienia możliwości podłączenia do sieci.

Palenie liści i gałęzi na działce - przepisy

Fot. depositphotos.com

Palenie liści i gałęzi na działce było niegdyś powszechnie stosowaną praktyką. Wydawało się nawet być bardzo pożądane, szczególnie w odniesieniu do spalania odpadków roślinnych porażonych przez choroby i szkodniki. Jednak w świetle obecnych przepisów zarówno palenie liści, jak i palenie gałęzi na działkach, są zabronione i grozi za to mandat. Poznaj bliżej aktualne przepisy na 2023 rok dotyczące spalania liści i zobacz jak prawidłowo pozbywać się odpadów zielonych
z działki.

Palenie liści i gałęzi na działkach i w ogrodach od dawna budzi wiele kontrowersji. Z jednej strony większość poradników ogrodniczych zaleca spalanie liści i gałęzi porażonych przez choroby i szkodniki aby nie rozprzestrzeniać infekcji. Z drugiej strony obowiązują nas przepisy zakazujące spalania liści i gałęzi na prywatnych posesjach. Podpowiadamy jak wybrnąć z tego dylematu i przedstawiamy aktualny stan prawny na 2023 rok.

Przepisy zakazujące palenia liści i gałęzi

Zakaz spalania liści i gałęzi na działkach i w ogrodach obowiązuje nas na mocy Ustawy o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. z późniejszymi jej zmianami. Kluczowe są tu dwa artykuły tejże ustawy:

• art. 30, który zakazuje przetwarzania odpadów (w tym spalania) poza instalacjami i urządzeniami do tego przeznaczonymi, zwalniając jednocześnie z tego zakazu osoby fizyczne prowadzące kompostowanie na potrzeby własne, co w praktyce oznacza tyle, że nie wolno nam na działce spalać odpadów roślinnych ale możemy je samodzielnie kompostować,
• art. 31, który w pkt. 7 dopuszcza spalanie zgromadzonych pozostałości roślinnych poza instalacjami i urządzeniami, chyba że są one objęte obowiązkiem selektywnego zbierania.

Do niedawna jeszcze powoływano się na art. 31 jako pozwalający na samodzielne spalanie liści i gałęzi na działkach i o tym czy wolno spalać suche liśie i gałęzie decydowały lokalne przepisy w danej gminie. Jednak obecnie wszyscy jesteśmy objęci obowiązkiem segregowania śmieci, a gminy mają obowiązek selektywnego zbierania odpadów, co w praktyce oznacza, że samodzielnie liści i gałęzi na działkach spalać nie wolno.

Spalania liści i gałęzi na własnej działce zabrania też przepis art. 144 Kodeksu Cywilnego, nakazujący powstrzymanie się od działań, które zakłócałyby korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Spalanie odpadków roślinnych, które powoduje powstawanie dymu uciążliwego dla posiadaczy sąsiednich posesji, stanowi naruszenie tego przepisu.

Z kolei art. 145 Kodeksu wykroczeń pozwala nałożyć mandat na osobę zanieczyszczającą dymem sąsiednie posesje w wysokości do 500 zł. W praktyce czasem udaje się uniknąć mandatu, dzięki szybkiemu zastosowaniu się do poleceń służb i przerwaniu spalania. Jednak nigdy nie możemy mieć pewności jaka zapadnie decyzja. Lepiej zatem nie ryzykować.

Dodatkowo na terenie ogródków działkowych spalania liści i gałęzi zabrania regulamin ROD, uchwalony przez Krajową Radę Polskiego Związku Działkowców. Mówi o tym § 68 [Zakazy porządkowe], który w pkt. 5 zabrania spalania na terenie ROD wszelkich odpadów i resztek roślinnych.

Co robić z liśćmi i gałęziami, których nie wolno spalić?

Odpady zielone, czyli suche liście, gałęzie po cięciu drzewek i krzewów, skoszoną trawę, łodygi, kwiaty i chwasty należy dostarczyć do lokalnego PSZOK-u, czyli Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. PSZOK-i znajdziemy na terenie każdej gminy. Przyjmują one śmieci nieodpłatnie, choć mają pewne limity ilościowe

Oczywiście warto też wiedzieć, że liście i pocięte gałęzie są świetnym materiałem na kompost i warto je wykorzystać, o ile tylko posiadamy własny kompostownik. 

Dla osób, które nie posiadają własnego kompostownika, dobrą wiadomością może być też fakt, że możliwe jest kompostowanie liści w workach foliowych. Do tego celu wykorzystuje się czarne worki foliowe, które po napełnieniu liśćmi należy zawiązać i wykonać w nich otwory aby do środka docierał tlen. Można też kupić specjalne worki do kompostowania, które są odpowiednio trwałe i mają już wykonane otwory.

Zamiana liści w kompost może jednak potrwać cały rok albo i dłużej. Dlatego przed zawiązaniem worków do liści należy dodać biopreparat przyspieszający kompostowanie Trigger-4. Zawiera on bakterie i enzymy ułatwiające rozkład materii organicznej. Dzięki temu gotowy, w pełni dojrzały kompost w workach można uzyskać już w 3 miesiące. Oznacza to, że odpady zielone zgromadzone jesienią w workach, do wiosny będą już dojrzałym kompostem, gotowym do wykorzystania w ogrodzie!

Do kompostowania i okrywania roślin nie powinniśmy jednak wykorzystywać liści porażonych przez choroby czy szkodniki. Takie liście możemy głęboko zakopać w ziemi (o ile posiadamy w ogrodzie miejsce, w którym można by je zakopać) lub oddać do w/w PSZOK-u.
W tym ostatnim przypadku nie musimy się martwić, że w miejskiej czy gminnej kompostowni resztki roślinne porażone patogenami będą groźne. O ile w ogrodowym kompostowniku nie wytwarzają się temperatury na tyle wysokie aby zniszczyć wszelkie patogeny, o tyle w dużych kompostowniach tak się właśnie dzieje. Dzięki wysokiej temperaturze kompostowania giną chorobotwórcze grzyby, owady, bakterie i wirusy. Dlatego oddanie zebranych liści i gałęzi do PSZOK-u jest prawidłowym z punktu widzenia prawa i bezpiecznym dla środowiska rozwiązaniem.